Η ακτινοβολία παντού γύρω μας!
Με τον όρο ακτινοβολία περιγράφεται η διάδοση ενέργειας στο χώρο είτε με τη μορφή σωματιδίων (π.χ. ηλεκτρόνια) είτε με τη μορφή κυμάτων (π.χ. ραδιοκύματα).
Συνυπάρχουμε με τις ακτινοβολίες σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας, καθώς μας περιβάλλει ένα μεγάλο σύνολο, φυσικών και τεχνητών πηγών ακτινοβολίας. Με τις αισθήσεις μας, αντιλαμβανόμαστε μόνο μια πολύ μικρή περιοχή του φάσματος των ακτινοβολιών: το ορατό φως μέσω της όρασης και τις υπέρυθρες ακτινοβολίες μέσω της θερμότητας.Ο κόσμος τους άρχισε να γίνεται αντιληπτός τον τελευταίο αιώνα, λόγω της ανάπτυξης τεχνητών μέσων ανίχνευσής τους.
Φυσικές πηγές ακτινοβολίας είναι τα φυσικά ραδιοϊσότοπα τα οποία βρίσκονται στο έδαφος και στο υπέδαφος, στον αέρα, στο νερό και υπάρχουν από το σχηματισμό της γης. Φυσική πηγή ακτινοβολίας είναι και ο ήλιος, αλλά και η κοσμική ακτινοβολία που εκπέμπουν τα ουράνια σώματα.
Τεχνητές πηγές ακτινοβολίας είναι τα μηχανήματα παραγωγής ακτινοβολιών, π.χ. τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται σε ιατρικές εφαρμογές, οι λαμπτήρες, τα ραντάρ, οι κεραίες κ.α.
Η ακτινοβολία χαρακτηρίζεται από το μήκος κύματος ή τη συχνότητά της και την ενέργεια που φέρει. Ανάλογα με την ενέργειά της και τις επιδράσεις που επάγει στην ύλη, η ακτινοβολία διακρίνεται σε δυο μεγάλες κατηγορίες: την ιοντίζουσα ακτινοβολία και τη μη ιοντίζουσα ακτινοβολία.
Η ακτινοβολία ονομάζεται ιοντίζουσα όταν έχει ενέργεια ικανή να εισχωρήσει στην ύλη και να προκαλέσει ιοντισμό των ατόμων της. Οι ακτίνες-Χ, οι ακτίνες-γ, τα ηλεκτρόνια, τα πρωτόνια, τα νετρόνια και τμήμα της υπεριώδους ακτινοβολίας είναι ιοντίζουσες ακτινοβολίες. Η υπεριώδης ακτινοβολία βρίσκεται στο όριο της ιοντίζουσας με την μη ιοντίζουσα ακτινοβολία, δηλαδή μέρος του φάσματός της έχει ενέργεια ικανή να προσκαλέσει ιοντισμό, ενώ το υπόλοιπο μέρος του φάσματός της έχει χαμηλότερη ενέργεια, η οποία δεν μπορεί να προκαλέσει ιοντισμό, αλλά προκαλεί φωτοχημικές επιδράσεις.
Όταν η ακτινοβολία μεταφέρει σχετικά χαμηλή ενέργεια, η οποία δεν μπορεί να προκαλέσει ιοντισμό της ύλης, ονομάζεται μη-ιοντίζουσα. Η ενέργεια ωστόσο που μεταφέρει η μη-ιοντίζουσα ακτινοβολία είναι ικανή να προκαλέσει ηλεκτρικές, χημικές και θερμικές επιδράσεις στην ύλη. Μη-ιοντίζουσα είναι η ακτινοβολία που καλύπτει το φάσμα από τα στατικά και χαμηλόσυχνα ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία μέχρι τμήμα του φάσματος της υπεριώδους ακτινοβολίας.
Η ακτινοβολία επιδρά στον οργανισμό κατά τρόπο πολύπλοκο, άλλοτε ευεργετικά και άλλοτε βλαβερά, ανάλογα με το είδος, την έντασή της και την ενέργεια που μεταφέρει.
